Prof. John Rust'la, psikometrikler, internet ve Amy Winehouse hakkında konuştuk.
Petek Demircioğlu Çelebi: Nerede okudunuz, kalifikasyonlarınız nelerdir?
John Rust: 16 yaşımdayken İngiltere’de okumayı bıraktım ama A seviyesine denk gelen kursları Rajastan, Hindistan’daki küçük bir köyde tamamladıktan sonra Birbeck Kolejine girdim ve sonrasında birincilikle psikoloji, istatistik ve bilgisayar bilimi dereceleriyle mezun oldum. Psikiyatri Doktoramı, 1974’te Londra’daki Psikiyatri Enstitüsünden’den (şimdi Kings College’ın bir parçası) aldım. Daha sonra buna 1976 yılında bir Felsefe Master’ı ekledim. Eğitimim bir yıl daha Queen Marry College’ın Astrofizik Master'ıyla ve Londra’da devam etti.
Petek Demircioğlu Çelebi: Profesyonel deneyiminiz?
John Rust: Çalışma hayatımı akademide geçirdim. Önce London Institute of Education’da ders verdim, daha sonra Goldsmiths College’da ve City University London’da yönetim kurulu üyeliği. Ancak, psikometrikler çok büyük bir endüstrinin temelini oluşturuyor ve doğası gereği, gerçek hayatları etkiliyor.
Pek çok testi geliştirme ve adapte etme çalışmalarım, bana akademi dışındaki, pek çok farklı ülkedeki okullar, hastaneler, işletmeler ve devlet dairelerindeki meslektaşlarımla çalışma şansı sağlıyor. 2005 yılında Cambridge’e taşındım ve şu anda Cambridge Üniversitesi’nin stratejik bir araştırma ünitesi olan Psikometrikler Merkezi’nin direktörüyüm.
Çok geniş bir yelpazaye yayılan psikometrikler yayınladım: Orpheus, bir iş kişiliği tesi; Giotto, bir dürüstlük testi; RANRA, bir nümerik muhakeme testi; RISC, bir şizotipik düşünme testi; PSAI, bir çocuklarda cinsiyet rolü davranışı testi vs..
Buna ek olarak, İngiltere pazarı için pek çok testin adaptasyonunu yönettim. WISC-III ve WISC-IV, WIAT, CELF, Bayley, MABC ve Raven's. Kitabım, Modern Psikometrikler şu anda 3. Baskısında ve geçenlerde Çince’ye çevrildi.
Her zaman disiplinler arası ortak konularla ilgilenmişimdir. 1986’da kurduğum Philosophical Psychology dergisi, filozofları, psikologları ve diğer bilişsel bilim insanlarını, ortak endişelerini tartışmaları için bir araya getiriyor. Psikometrikler Merkezi, şu an sadece psikologlardan değil, matematikçiler, dilbilimciler, mühendisler, istatistikçiler, pazarlamacılar ve eğitimcilerden oluşuyor.
Petek Demircioğlu Çelebi: Kimlerle çalıştınız?
John Rust: 70'lerde Institute of Psychiatry’de ki kişilerle: Hans Eysenck, Irene Martin, Owen White, Marty Seligman, Charlie Spielberger ve diğer psikiyatirye büyük etkileri olan kişiler. Birlikte bana, inandığım fikirler için ayakta durma cesareti verdiler.
2009’daki 16. Uluslararası Psikometrikler Cemiyetinin başarılı ev sahiplini yaptıktan sonra, son zamanlarda daha çok, tüm dünyadaki psikometrik topluluğu ile geliştirdiğim bağlara değer veriyorum. Jim Flynn ve Bob Sternberg’in çalışmalarına çok saygı duyuyorum ve merkezimizde ikisi de rol alıyorlar. Ama çoğunlukla, Cambridge’de ki psikometrikler merkezindeki muhteşem uzmanlar ve PhD öğrencileri ile çalışıyorum..
Petek Demircioğlu Çelebi: Sizi bu alanda çalışmanız için ne ilham verdi?
John Rust: Başlangıçta bu alana, psikometrikler matematik geçmişim ile psikolojiye olan ilgimi birleştirdiği için girdim. Ancak, psikometriklerin toplumda oynadığı hayati rolün daha fazla farkına vardıkça, benim için psikologları, çalışmalarının sosyal, politik ve idari sonuçlarına katılmaları için cesaretlendirmek daha da önemli oldu.
Yaptığı etki anlamında en önemli olan alanlardan biri olan psikoloji gibi bir alanın –hemen hemen herkes test almıştır, ve çoğunlukla da sonucu önemli olan testleri, hem de beşikten mezara dek- akademi içinde sadece bireysel farklar üzerine çalışan ve konuya sadece evrimsel biyoloji ve nörolojinin dar çerçevesinden bakan kişilerin tekelinde kalması bana yanlış gözüktü.
Şu anda tüm dünyada acil bir psikometrisyen açığı var. Bu yüzden bu disiplini, farklı eğitim ve tecrübeleri olan kişilere çekici hale getirmek gerekiyor. Psikometri, psikolojinin, gerçekten de bir fark yaratabileceğiniz bir alanı.
Petek Demircioğlu Çelebi: Psikolog olmasaydınız, ne olurdunuz?
John Rust: Büyük ihtimalle matematikçi. Gerçi bu beni nereye götürürdü, hiç bilmiyorum.
Petek Demircioğlu Çelebi: İş dışında ne yapıyorsunuz?
John Rust: Klasik gitar çalıyorum. Özellikle de Latin ve Flamenko müziğini seviyorum. İlgi çekici yerlere tatile gidiyorum; belki Türkmenistan bir sonraki durağım olabilir.
Petek Demircioğlu Çelebi: En sevdiğiniz kitap ne (ve neden)?
John Rust: Illuminati üçlemesi. (çünkü gerçekten de aşırı komplo teorisi içeriyor)
Petek Demircioğlu Çelebi: En sevdiğiniz albüm?
John Rust: Bu hafta Amy Winehouse’dan Back to Black
Petek Demircioğlu Çelebi: En sevdiğiniz müzisyen/besteci/şarkıcı kim?
John Rust: Chambao - Birkaç yıl önce Bridge Street, Cambridge’de bir takside ilk duydum, taksi şoförüne adını sordum, o günden beri dinliyorum.
Petek Demircioğlu Çelebi: En çok hangi düşünürü beğeniyorsunuz (ve neden)?
John Rust: Wittgenstein - belki sıkıcı bir adam ama, net düşünme ile ilgili büyük bir ilham verici
Petek Demircioğlu Çelebi: İstanbul'a hiç geldiniz mi? İstanbul hakkında ne düşünüyorsunuz?
John Rust: Evet, İstanbul'a geçtiğimiz 20 yılda üç kez geldim ve İstanbul her gelişimde bana ilham verdi. Ne kadar harika bir şehir! Ve dünyanın en iyi yemeklerinden bazıları orada.. En son gelişimde, 2013'te, Psikometrikler Merkezi'nin Bahçeşehir Üniversitesin'de verdiği bir CAT (Computer Adaptive Testing) eğitimine eşlik ettim. Bizi çok iyi karşıladılar ve bizim için çok güzel bir deneyim oldu
*John, Cambridge University, Psikometrikler Merkezi’nin direktörüdür.